Sualforhnak Sungih Nan Luhlonak Dingah Thlacam Uh

Sualforhnak Sungih Nan Luhlonak Dingah Thlacam Uh

               Luke 22:39-40 “ Sualforhnak sungih nan luhlonak dingah thlacam uh” timi caang kha kan hrangah thupi zet ka ti. Hinah thlacam ti mi cu kan duhmi Pathian hnenih dil le kan buainakpawl a hnenih simciamco men kha silo in amah thawn pawlkom-awk a si.

               Pathian cu thangthat sunloihnak pe in lungawi thusim le amai hnenihsin a rami a-aw ngai hi a si. Bawipa Jesuh khal a mahte silo in a Pa Pathian thawn pawlkom-awknak ah caan tampi nei ringringtu a siih a dungthluntu pawl khal amai nun, nei dingin a hruai hai. Pathian ih faate kan si cun Pathian ih duhnak hi ziang a si ti theih ding a thupi zet. Cun zumtu pakhat in Pathian duhnak a tuah duhlo hnakin Pathian duhnak ziang si ti a theih lo hi a poi sawn. Cumi ah Pathian duhnak ziang a si ti theifiang dingin pathian hnen ih thlacam a thupi. Minung thinlung khawruahnak ih tha ti men ih thathnemnagainak in Pathian duhnak dokalh a olte. Pathian duhnak kha kan duhnak a si ah cun kan thlacamnak in theihsak a si. Curuangah zumtu pawl kan nunnak ih kan tulbikmi cu Pathian thawn pawlkomnak nei ringring hi a si. Ziangahtile zumtu pitling pakhat kan sihnu cun sualforhnak in in thlun ringring. Bilble sung hmun tampi ah zumtu, Pathian thawn pawlkomnak neitam le Pathian ttihzah te ih nungtu kan ti pawl khi sualforhnak an parah a thleng ringring theu. A hrek cun cumi sualforhnak sungah an tlukbah theu. Satan ih thlemnak ah an tlukbah tikah an nunnak hi Pathian kutcak langnak silo in satan pa ih hmanrua ah an cang theu. Curuangah nitin zumtu kan nunnak hi thazang lak ringring kan tul. Nikhat te, tuzan vialte kan tiih thlacam loin, amah pawlkom loih kan um men pang tikah satan in hna tampi a tuan thei. Zumtu thlacamnak nei ringring ih Pathian thawn pawlkomnak nei ringring tu cun nitin an nunnak ah an thin a nuam hlei ce. Leitlun hi harnak ram asinan, midang ai-in tuartheinak an nei hleice ih thinnomnak le hnangamnak khal an hmu hleice.

              Curuangah kan tumtahmi pawl hlawhtlinnak in petu cu Pathian a siih, kan tumtahmi khal amaiih tha a ti mi a si theinak dingah amah thawn pawlkomnak kan neih ringring a tul. Kan tumtahmi khal a theihpi mi si ding hi a poi mawh zet. Sualforhnak sungih kan tlukbah lonak ding ih a thupibik kan ralthuam cu thlacam hi a si. Pathian thawn pawlkomnak kan nei lo tikah satan in in zoh men lo. Caan tha a hawl ringring. Kan tumtahmi le kan tuahtuanmi hi satan ih tumtahmi sawn a si pang ding. Satan ih tumtahmi hi a thoknak ahcun nuam kan ti zet tla si men thei, asinan, a netnak ih in thlenpi mi cu harsatnak, beidonnak, riahsiatnak le thihnak tiangin in thlenpitu a si. Curuangah nitin ka nunnak ah Pathian thawn pawlkomnak kan nei ringring a si ahcun satan ih thlemnak, sualforhnak sung ihsin kan luat dingih leitlun kan dam sungah Pathian ih tumtahmi thawn nundaan kan thiam ding. Culawng silo in nun hngangamnak khal kan hmu ding. Nun lungawinak kan nei ding. Kumkhua nunnak khal kan co ding. 

A Mannei-bikmi Thil

A Mannei-bikmi Thil

      Khuahlan laiah khuapi pakhat ah milian ngaingai pakhat a um. Amah hi hitluk ih milian asinan leitlun thil hmuahhmuah lakah ziangmi thil si man a neibik timi a thei lo. A neihmi thilri, sui le ngun pawl hnakin a manneimi thildang a umlai ding tihi a ruat ringring.

      Milian pa in thilri phurnak lawng (Tiin Baw) tumpi a nei ih cumi a lawng mawngtu, lawng hnatuan pawl hotu cu tlangval pate a si. Voikhat cu milian pa in cui tlangval pa hnenah nang hi thu saupi na ruat thei ih culawng silo in hna na tuannak khalah rinum ten na tuanih na tuanmi parah na thinlung zate in na pe. Ka lo rinsan zet. Cule thu pakhat ka lo cah duh. Tuitum khual na tlawn tikah na tlunlam cu ka hrangah thil manneibik na timi kha lawng thawn ra thlun aw tin a cah. Tlangval pa cun a bawipa hnenah “ awle… ka ra phur ding hokhaw” a ti. Cutin an thilri phurhdingmi pawl cu lawng sungah an ret ih khualtlawn an feh.

      Caan tawkfang a rei hnuah tlangval pa cu an lawngpi thawn khualtlawnnak hmun ihsin an tlungsal. Cule a Bawipa ih thucah vekin an lawngpi sungah cun thil manneibik cu a rak phur ngaingai. Cule tlangval pa cu a Bawipa hnenah a feh ih “ ka Bawipa, na thucak vekin kan lawngpi sungah thil manneibik na timi cu ka phur sokhaw” tiah a sim. Milian pa cun ziangmi a phur sipei maw tiah theih a duh zet ih an lawngpi sungah cun a feh cih. Lawngpi sung a thlen tikah a hmuh mi cu Faang ( rice ) lawnglawng a hmu. Milian pa cu a thinheng ngaingai ih “ hivek men ziang hrangah na rak phur? Hihi maw thil manneibik na timi cu! Hlon theh uh. Tu rori tipi sungah hlon theh uh” a tiih ngaidam an dil rero nan a duh cuanglo ih a tong el ngamlo in Faang an phurmi cu tipi sungah an hlon theh.

         Thla malte a rei deuh hnuah ngelcel in nikhua um daan a dik nawn lo. Ruah ti a ra nawn lo. An Lo tuannak dingah tidai a har thlang. Cutin an ram ah ruahti a um lo tikah an Lo hna an tuan thei lo. Thlairah an ciing thei lo. Cutik ah an rawl ei ding a um nawn lo. Faang a lei tul thlang. Peisa tampi pek in fang a lei. A leimi pawl a cem sal. An ramah faang lei ding hi a mal thlang. Faang neitu pawl in an zuar duh nawn lo. A neihmi sui le ngun pawl in thleng a tum nan an duh cuang lo. Faang neitu pawl in “ Milian pa, peisa tampi na neiih sui le ngun pawl khal tamzet na nei ti tla kan lo thei. Asinan na sui le ngun pawl cu kan pumpuarnak ah an ngah silo, ei an theih fawn silo. Tu caan ah kannih khalin kan tulbikmi cu cuvek thilri an silo ih kan hrangih a tulbikmi cu rawl ( Faang ) hi a si. Cutik ah milian pa in “ Aw! Tlangval pa ih a rak phurmi hi leitlun ih thil manneibik ngaingai a rak si simaw?” tin siirawknak thawn a thei suak.

Ruahnak Tha Pakhat

Ruahnak Tha Pakhat

(Thuanthu tawi)

    Hlanlai ah tivapi pakhat ah Tisartam pakhat a um ti asi. Cui tisartam cu a sual ngaingai ih lawng totu minung pawl tla a deh ih an lawng khal a siatsuah theh. Hi tisartam ruangah khualtlawn an ngamlo ih ralkhat leh ralkhat sumdawnnak an tuah thei nawn lo. Khuasung mi pawl in thah an tum rero nan a fimtuk ih relh daan le a thiamtuk tikah an that ngah thei lo. Cui Tivapi thawn a hlattuk-lonak hmunah Sabek fimte pakhat a um. Cutawk hmun thotho ah cinghngia hrang ngaingai pakhat a um ve. Rannung dang pawl hmuahhmuah in a cui cinghngia cu an tih tuk ih an kua in an suak ngam lo, rawlhawl an vak ngam lo. Cinghngia ih deh ding phanah an relh ringring.

       

       Nikhat cu sabek fimte in khua a ruat thlang. Hiti a si ringring ahcun rannung tampi harsatnak an tong theh ding. ‘Cinghngia in a deh hailo hmanah rawlhawl an vak ngam lo ih rilrawng in an thi theh thotho ding. Cubet ah khi tipi sungah le tisartam tihnung ngaingai a rak um ve.. ziangtin ka tuah sehla a tha ding’ tin nasa zet in khua a ruat. Netabik ah Sabek fimte cun ruahnak pakhat a nei ngah. Tivapi kapah cun a feh ih reinawn a to. Cule tisartam in sabek cu a hmu ngaingai thlang. A hmuh veten, “ Hey, nang sabek, ziangruangah hitawk ah hnangam zet in na to? I tih lo maw si? Sabek sa hi a thlum an ti fawn, na sa le a thaw awm si. Hitawk ih to ngam cu ka rawl na si ti kha thei aw” tin deh dingin a hei pan ih a neih vivo thlang. Cule sabek in, “ ka sa thaw na ti cun na sual zo. Kei ih sa aicun cinghngia ih sa a thlum sawn ih zozo khalin an duh zet mi sa cu cinghngia sa a si. Cinghngia sa na ei dah sawm?” a ti. Cule tisartam in “ka ei dah lo, Cinghngai sa a thlum ti tla ka thei dah lo” a ti. Sabek in “zum lo in um hlah aw, na hrang sokhaw ka lo sim. Na ei duh cun na ei thei dan ding ka lo tuahsak thei” a ti. Cule tisartam in “ aw… asile ra hruai awhe” a ti.

       “A tha! Asinan, na lam in thil pakhat na thlun ve tul. Cumi cu nangmah le mah kha zanthingro vekin na um dingih na luu kha na thup ding. Cule na zaang tlun ah cinghngia ka ret dingih cutin na umnak, na ram a thlen cun na duhduh in na tuah thei thlang”a ti. Cutin tisartam khalin a lung a kim. Sabek fimte cu cinghngia hnenah a feh ngaingai thlang. Cule an tongaw ih Sabek in “ nangpa hi hitawk ah rawl thatha an um tin nuam zet in na um men, khi khatlam raal ah sa thawthaw ei ding tampi a um ti na thei lo maw? Rannung pawl an thauzet ih an sa tla a thaw zet an ti rero tla na thei lo maw?” tin a ti. Cule ei ding le deh ding lawnglawng a ruat ringring tu cinghngia cun cui thu a theih tikah a um men thei nawnlo ih feh a cak tuk thlang. Sinan tivapi khatlam kaan ding a si tikah, “ feh ka duh zet nan, ka feh theilo ding, tileuh le ka thiam silo, tivapi ka kaan thei lo ding” a ti. Cule sabek in “ a khai tivapi men cu maw na thin har? Thil harsa a silo pi, na duh cun keimah in ka lo tuahsak thei. Tisung ih thingtum (thingbel) pawl hi ka thu an ngai tuk, thu ka pek cun ka pek vekin an tuah. Tingtum parah na to dingih na feh ding simai” a ti. Cu cun cinghngia cu a phur ngaingai. An feh zik zawngah sabek fimte cun cinghngia hnenah “ ee… ka hngilh mi pakhat a um, khatlam raal ih rannung pawl cu maw an hnar a fim tukih na rim an thei ding. Na rim an theih cun na ra ti an lo thei ding. An tlan theh dingih an lo relh theh ding.  Curuangah na rim an theih theilonak dingah nataksa, na ruangpum in thil ti ka lo thuhsak ( hnihsak) theh ding. Cule na rim an thei nawn lo ding a ti. Cinhngia khal in “ aw hnih aw, a tul mi rori si” a ti ih cutin Sabek in Tur a neimi thingkung ihsin suakmi thinghnai thawn cinghngia ih ruangpumhlum in a hnih sak.

       Tivakap an thlen tikah tisartam cu thingtum vekin a um ngaingai ih cinghngia in tisartam a si ti a thei lo. Cule sabek in cinghngia hnenih a sim vekin thingtum pi hnenah thu a pek. Hitawk ah ra aw a ti.  Cui thingtumpi ih a ruahmi cun an hnenah a ra pan ngaingai. Cutin cinghngia cu thingtumpi tiih a ruahmi parah cun a to ih sabek in thu a pek sal. Ka rualpa hi khatlam raal ah rak thlen aw a ti. Cutin a feh ih tipi a lai hrawng an thlen tikah thingtumpi tiih a ruahmi cu tisartam ah a cang. Cinghngia cu a khur thlohthloh ih a tih ngaingai. Hmansehla tlan ngaihnak a um nawn lo. Tileuh le a thiam fawn lo. Luatnak ding a um nawn lo. Cutin tisartam in a deh ngaingai. Asinan, cinghngia ih ruangpum, taksa zate’n sabek in tursii a hnih theh tikah tisartam khal a thi ve.

        Ruahnak tha neitu sabek fimte ruangah sahrang ngaingai, minung le rannung tampi thinpit beidong le thinhar ter ringring tu  tisartam le cinghngia cu an thi ta. Cutawk kiangkap ih um khuasung pawl le rannung pawl in cui sabek fimte ruangah nuamzet le zalen zet in an um ih Sabek fimte hnenah an lung a awi ngaingai.